top of page

ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ ΟΚΤ / ΝΟΕΜ 2014 (ΑΡΘΡΟ)

"ΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ"

ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΓΑΒΡΙΗΛ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ, ΚΑΙ ΠΙΣΤΕΥΕΙ ΠΩΣ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ, ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΕΡΓΑ ΠΟΥ ΘΑ ΒΕΛΤΙΩΣΟΥΝ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΧΩΡΙΣ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΣΤΟΣ. ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΑΤΕΙΕΣ, ΝΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕΙ Η ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΔΟΘΕΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΠΕΖΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΔΗΛΑΤΕΣ, ΝΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΠΑΛΙΑ ΚΤΙΡΙΑ.

Της Μαρίας Παναγιώτου
Φωτο: Δημήτρης Βαττής

Συναντηθήκαμε στο μικρό σπιτάκι που σχεδίασε στον κήπο του πατρικού του σπιτιού. Μια έξυπνη κατασκευή που την αγκαλιάζει απο παντού το πράσινο και που σου δημιουργεί την αίσθηση πως βρίσκεσαι κάπου στην εξοχή και όχι πολύ κοντά στο κέντρο της Λευκωσίας. Είναι μια απο τις πρώτες δουλειές του Γαβριήλ Γαβριηλίδη στην Κύπρο. Μετά τις σπουδές του στο Ηνωμένο Βασίλειο με μεταπτυχιακό στον αστικό σχεδιασμό, δούλεψε για πέντε χρόνια στο Λονδίνο και στη συνέχεια στη Λευκωσία. Αυτή την περίοδο ασχολείται με την ανακαινίση μιας κατοικίας της δεκαετίας του '40 στον Άγιο Ανδρέα στη Λευκωσία, δουλειά την οποία βλέπει και σαν ένα καλό παράδειγμα για τα δεδομένα που δημιουργεί η κρίση. “Η Κοπεγχάγη όπου έζησα κάποια περίοδο, είναι μια πανέμορφη πόλη που διατήρησε τον αρχιτεκτονικό της χαρακτήρα γιατί είχε φθάσει στα όρια της χρεοκοπίας τη δεκαετία του '70. Ο κόσμος δεν είχε λεφτά να κατεδαφίσει κτίρια στολίδια της πόλης, εν αντιθέσει με τους Σουηδούς της γειτονικής πόλης Malmö, που στο όνομα της προόδου κατεδάφισαν σχεδόν τα πάντα”. Στα συν της κρίσης καταγράφει και το γεγονός ότι ο κόσμος θα αρχίσει να στρέφεται σε πιο μικρού μεγέθους οικοδομήματα. “Τα τελευταία χρόνια υπήρχε κάποια υπερβολή στη ζωή μας. Τώρα ίσως αρχίσουμε να βρίσκουμε το μέτρο. Με πιο λιτά κτίρια, με σεβασμό στο περιβάλλον”. Η κρίση που βιώνουμε σήμερα δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά πολύ περισσότερο κρίση θεσμών και αξιών. Φυσικά, όσοι κέρδισαν παράνομα από αυτή την ιστορία, ίσως βγουν και πάλι κερδισμένοι. Κι αυτό ίσως μεταφραστεί σε μεγαλύτερα “παλάτια” για ορισμένους".

ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΚΕΨΗΣ

Ποιός είναι όμως ο ρόλος της αρχιτεκτονικής ως μιας 'ανθρωπιστικής' επιστήμης αυτή την κρίσιμη περίοδο; “Είναι μια πρόκληση για μας τους αρχιτέκτονες να δίνουμε οικονομικές και έξυπνες λύσεις σε προβλήματα. Καιρός να δούμε με διαφορετικό φακό ντόπια και φθηνότερα υλικά. Ένας απο τους αρχιτέκτονες που ξεχωρίζω, ο Αυστραλός Glenn Murcutt, έχει αποδείξει πως ακόμη και τα πιο απλά υλικά μπορούν να κάνουν θαύματα άμα χρησιμοποιηθούν με έξυπνο τρόπο. Σιγά-σιγά οι αρχιτέκτονες, θέλοντας και μη θα οδηγηθούν σε έναν νέο τρόπο σκέψης. Κάθε περίοδος κρίσης είναι ταυτόχρονα περίοδος προβληματισμού και ευκαιρία επίλυσης χρόνιων προβλημάτων”.
Σ’ ό,τι αφορά τον τρόπο λειτουργίας των - ως επί τω πλείστον μικρών - αρχιτεκτονικών γραφείων στην Κύπρο, επισημαίνει πως στην εποχή της παγκοσμιοποίησης θα πρέπει αυτά να συνεργάζονται μεταξύ τους, ώστε δημιουργώντας μεγαλύτερες μονάδες να μπορούν να κερδίζουν μεγαλύτερα συμβόλαια έργων (στο εξωτερικό).

Η ΠΟΛΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ

Απαντώντας στο ερώτημα πως θα μπορούσαν να αναβαθμιστούν οι πόλεις μας παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι δήμοι, εκφράζει την άποψη πως η αναβάθμιση μια πόλης έχει περισσότερο να κάνει με τις σωστές πολιτικές αποφάσεις παρά με αυτή καθαυτή τη χρηματοδότηση έργων. “ ''Αναβάθμιση'' για μένα είναι να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών ξεφεύγοντας από την ηγεμονία του αυτοκίνητου και του τσιμέντου. Μια καλή αρχή θα γινόταν με τη διατήρηση και αξιοποίηση όσων αξιόλογων κτιρίων έχουν διασωθεί. Για παράδειγμα, μέχρι τις αρχές του '70 είχαμε το υπέροχο θέατρο Παπαδοπούλου στην οδό Αισχύλου στην παλιά Λευκωσία, όμοιο ευρωπαϊκών θεάτρων της αρχής του 20ου αιώνα, το οποίο αφήσαμε να κατεδαφιστεί. Επίσης, τα περισσότερα αρχοντικά της Λεωφόρου Μακαρίου στη Λευκωσία κατεδαφίστηκαν, με αποτέλεσμα η περιοχή αυτή σήμερα να μην έχει καθόλου χαρακτήρα, ενώ τώρα βλέπουμε δυστυχώς να παίρνουν σειρά αξιόλογα κτίρια του στιλ του μοντερνισμού, ως επί το πλείστον του '50 και του '60. Στην ερήμωση της Λεωφόρου Μακαρίου έπαιξε ρόλο το ότι η Λευκωσία, όπως και οι περισσότερες πόλεις μας, εξαπλώνεται σχεδόν άναρχα προς τα έξω. Έγιναν τα διάφορα εμπορικά κέντρα, τα γνωστά malls, στις λεγόμενες περιοχές δορυφόρους περιμετρικά της πρωτεύουσας, οπόταν ο κόσμος βρίσκει πιο βολικό να πηγαίνει στην περιφέρεια για τα ψώνια του αντί να κατέβει στο κέντρο”. Τι θα πρότεινε ο ίδιος; “Για μένα, μια πόλη είναι ο κόσμος της. Πιστεύω ότι θα πρέπει επιτέλους να επενδύσουμε στον άνθρωπο. Να φτιάξουμε νέες πλατείες, όπου ο κόσμος θα μπορεί να συνευρεθεί, να ξεφύγει απο την καθημερινότητα και να ηρεμήσει από τα αυτοκίνητα. Η πλατεία της Φανερωμένης – παρά τα προβλήματα της - είναι μια απο τις πιο πετυχημένες πλατείες. Μια άλλη πλατεία θα μπορούσε να γίνει στη Δημοτική Αγορά Λευκωσίας. Επίσης είναι καιρός να περιορίσουμε τις λωρίδες των αυτοκινήτων επιστρέφοντάς τις στους πεζούς και τους ποδηλάτες αντί να συνεχίζουμε την αδιέξοδη πολιτική των διαπλατύνσεων των δρόμων. Με κάθε νέα λωρίδα και διαπλάτυνση είναι φυσικό στο τέλος να έχουμε και περισσότερα αυτοκίνητα. Στην Κύπρο σχεδιάζουμε με βάση το αυτοκίνητο και όχι τον άνθρωπο”. Προσθέτει ακόμη πως δεν θα πρέπει να βλέπουμε τα κτίρια μονολιθικά μέσα στην πόλη, αλλά σαν αναπόσπαστο μέρος του αστικού συνόλου με πολλαπλές χρήσεις. “Ένα παράδειγμα οργανικής συμβίωσης δημόσιων κτιρίων και πόλης είναι τα κεντρικά γραφεία του Τμήματος Πολεοδομίας στην οδό Κινύρα, όπως και το νέο δημαρχείο Λευκωσίας. Και στις δύο περιπτώσεις ο ισόγειος χώρος έχει μετατραπεί σε αναπόσπαστο μέρος της πόλης, σε ιδιόμορφες πλατείες. Στο εξωτερικό, τέτοια κτίρια που έχουν ενταχθεί με επιτυχία στον ιστό της πόλης είναι το νέο θέατρο της Κοπεγχάγης στη Δανία και η Όπερα του Όσλο στη Νορβηγία, η στέγη της οποίας έχει μετατραπεί σε κεκλιμένο δημόσιο χώρο”.

Ο ΧΩΡΟΣ ΑΝΑΜΕΣΑ


Με κάθε ευκαιρία ο Γαβριήλ ταξιδεύει έχοντας πάντα μαζί του την αγαπημένη του επαγγελματική φωτογραφική μηχανή. Σε κάθε πόλη που πηγαίνει δεν τον ενδιαφέρει να δεί μόνο μοντέρνα και ιστορικά κτίρια, αλλά και το χώρο ανάμεσα στα κτίρια, που θεωρεί εξίσου σημαντικό. “Αυτός ο χώρος είναι που δίνει ζωή σε μια πόλη και οφείλουμε να τον μελετήσουμε πολύ προσεκτικά. Γνώμη μου είναι πως τα πιο επιτυχημένα κτίρια είναι αυτά που εμπλουτίζουν την πόλη και γίνονται ένα με αυτήν, χωρίς να της γυρίζουν την πλάτη”. Μια πόλη που ξεχωρίζει είναι η Βαρκελώνη, η οποία, όπως λέει, έχει το δικό της ταμπεραμέντο. “Η πρωτεύουσα της Καταλονίας στην Ισπανία, προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις, αφού είναι πάνω απ’ όλα μια εικοσιτετράωρη πόλη, όπου το παλιό με το μοντέρνο συνυπάρχουν αρμονικά και σίγουρα δεν είναι μια πόλη μουσείο. Τα μοναδικά κτίρια του Antonio Gaudi κοσμούν την πόλη, ενώ οι δρόμοι και οι πλατείες σφύζουν από ζωή. Πολλοί είναι εξάλλου και οι καλλιτέχνες από διαφορετικά μέρη του κόσμου που επέλεξαν την πόλη αυτή για να ζήσουν, δίνοντας με τη σειρά τους το δικό τους στίγμα στο μωσαϊκό της”.

bottom of page